Ilé Ga'a

Ní gbalasa ti ìtàn Ìwọ̀-Oòrùn Áfíríkà, Ìjọba Oyo, ilẹ̀ àwọn alágbára ológun àti àwọn ọlọ́gbọ́n ọba, gbèrú lábẹ́ òjìji àwọn alágbára ọlọ́run àti àwọn bàbáńlá wọn. Láàrin àwọn alágbára ológun wọ̀nyí ni Bashorun Ga'a wà, ọkùnrin kan tí a ṣe láti inú ìdánwò ogun tí kò ṣé gbégbá mú àti tí ebi agbára tí kò ní ìtẹ́lọ́rùn ń gbá. Ó di gbajúgbajà nígbà tí Ìjọba Oyo wà ní góngó, níbi tí, láìpẹ́, agbára rẹ̀ gẹ́gẹ́ bíi jagunjagun àti ògbógi mú un dé ibi gíga tó ń pami lára, tó sì sọ ọ́ di ọkùnrin tó ní ipa jùlọ ní ilẹ̀ náà. Bí ipa Bashorun Ga'a ṣe ń tàn káàkiri, ó di, láì mọ̀, agbára fúnra rẹ̀, ó lágbára ju àwọn alágbára ọba pàápàá tí wọ́n jókòó sórí ìtẹ́ Oyo tí wọ́n ń ṣọ́. Àwọn tó di adé mú, tí wọ́n sábà máa ń jẹ́ ìránṣẹ́ alágbára Bashorun, ni a sọ di ipa kékeré, a sì gbẹ́ ọlá àṣẹ wọn kúrò pẹ̀lú agbára Ga'a tí kò gbọ̀n. Ìṣẹ̀lẹ̀ yìí yóò wá di àmì ìṣàkóso rẹ̀, pẹ̀lú alágbára ológun náà tó ń darí okùn láti àránkàn láti bá ìfẹ́ rẹ̀ mu. Ṣùgbọ́n, ẹ̀dá àìníléwò ti ìfẹ́ agbára Bashorun Ga'a wá bá ìṣètò ti àwùjọ tó dìde láti jọba lé e lórí. Bí ọdún ṣe ń gorí ọdún, ebi agbára rẹ̀ tó kúnjú bẹ̀rẹ̀ sí í yíjú sí àwọn ẹbí rẹ̀, àwọn ìdè ẹjẹ̀, tí a gbà pé ó máa mú un mọ́ àwọn ìlànà gíga ti ọlá àti ìdúróṣinṣin, bẹ̀rẹ̀ sí í já. Agbára rẹ̀ lórí Ìjọba Oyo àti agbára tó fún un mú un láyà, síbẹ̀, ìṣe rẹ̀ yóò tún jẹ́ ìparun rẹ̀. Láìka ipa àti agbára rẹ̀ tó ń pọ̀ sí i, a fipá mú Bashorun Ga'a láti dojú kọ àwọn ààlà tí Ìjọba Oyo ìbílẹ̀ gbé kalẹ̀. Ó ní láti ṣọ́ra nígbà tó ń gbé lọ sórí ìwọ̀ntúnwọ̀nsì tí ó lè fọ́, èyí tí agbára rẹ̀ fúnra rẹ̀ ń halẹ̀ mọ́, láti lè máa ṣàkóso ilẹ̀ náà. Nípa báyìí, ó rí ara rẹ̀ tó ń rìn lórí okùn tó lágbára, tó ya láàrin agbára tó gbé e ró àti ètò tí yóò pa á run. Jù bẹ́ẹ̀ lọ, nígbà àwọn ìgbésẹ̀ búburú yìí ni àárín bẹ̀rẹ̀ sí í gberú bí Bashorun Ga'a ṣe bẹ̀rẹ̀ sí í gbẹ́ àṣẹ àwọn ọba Oyo kúrò, àwọn tí òtítọ́ àti àṣẹ wọn sinmi lé ìlà ìdílé wọn àti ìbáṣepọ̀ ẹ̀mí wọn pẹ̀lú àwọn ọlọ́run wọn. Èyí yọrí sí ìbínú tó ń pọ̀ sí i láti ọ̀dọ̀ àwọn ìdílé ọba àti àwọn mẹ́ḿbà tó ní ipa mìíràn ti ilẹ̀ náà, púpọ̀ nínú wọn ló rí ìṣe Bashorun Ga'a gẹ́gẹ́ bí ìfiro halẹ̀ mọ́ ipò wọn àti ìṣètò àwùjọ wọn. Ní inú òjìji àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tó ń ṣẹlẹ̀ yìí, Bashorun Ga'a bẹ̀rẹ̀ sí í mọ̀ pé agbára rẹ̀ ti pọ̀ jù láti lágbára fún ìfẹ́ ọkàn àwọn fúnra rẹ̀ láti ní nínú. Ó mọ̀ pé òun ti di agbára láti ka gbogbo èèyàn mọ́, síbẹ̀, ó mọ̀ dájú nípa ewu jíjẹ́ aláìṣègbọ́n ju èyí tó yẹ. Ṣùgbọ́n, àṣefaraṣà yìí kò tó, ó ti pẹ́. Eérú ọ̀tẹ̀ ti bẹ̀rẹ̀ sí í jó, tó ń jẹ́ kí ìjákulẹ̀ àti ìbínú àwọn tó ṣe bá wọn jẹ gbà. Bí ayé ṣe fẹ́ ẹ, ó jẹ́ àpapọ̀ àwọn ìdè ẹjẹ̀ kan náà tí òun ti kọ̀ láti kà àti ohun tí àwọn tó ń wá ọ̀nà láti gbé e ṣubú ṣe tí ó jẹ́ ìparun Bashorun Ga'a. Alágbára ológun kanrí, tí ìfẹ́ ọkàn rẹ̀ ti mú un dé irú gíga gíga agbára báyìí, ti wà lórí gbàgede ìṣubú. Ẹjẹ̀ rẹ̀ fúnra rẹ̀ ti yíjú sí i, tí ìbínú àti ìfẹ́ láti gbẹ̀san ń gbá. Ní ojú ìjì tí kò ṣeé yẹ̀ sílẹ̀ yìí, Bashorun Ga'a rí ara rẹ̀ tó ti di dandan láti dojú kọ òtítọ́ ti ìgbéraga àwọn fúnra rẹ̀ àti àwọn ìyọrísí ìṣe rẹ̀. Bí ilẹ̀ rẹ̀ ṣe ń ṣọ̀rọ̀dọ̀ lórí ẹnu àti pé àwọn irúgbìn ọ̀tẹ̀ tí òun ti gbìn bẹ̀rẹ̀ sí í so èso, ó mọ̀ nígbà tó ti pẹ́ jù pé agbára tòótọ́ kò sinmi lé kíkàn án mọ́ o, ṣùgbọ́n ní ọgbọ́n láti lo o dáadáa. Níkẹyìn, ìtàn àràmọ̀dì ti Bashorun Ga'a di ìtàn ìkìlọ̀ nípa àìlérè ti ìfẹ́ agbára tí kò ní àwọn ààlà àti ìránnilétí tó múná pé ibi gíga ti agbára lè tún jẹ́ ibi tó léwu jù lọ. Ìtàn Ìjọba Oyo nígbà tó wà ní gọngọ di àfiwé fún ìbéèrè ẹ̀dá ènìyàn gbogbo gbò tí ìjúbà àti ewu tó wà láti tẹ̀lé bí a bá gba àwọn ìwúrí tí kò ní ààlà àti ìfẹ́ agbára tó kúnjú láàyè láti máa lọ.